(NL) Petitie: Woning “Vaeck” van architect Roger De Winter in Hofstade met sloop bedreigd

Teken hier de petitie tegen de sloop.
Meer info op onze At Risk-pagina.

Met ongeloof nam Docomomo België kennis van het feit dat in Hofstade de woning Vaeck van architect Roger de Winter met afbraak bedreigd wordt. 

Dit vrijwel onbekende gebouw uit 1956 is een van de laatste gave getuigen van het ‘natuurlijke modernisme’ van de jaren 50 in Mechelen en omstreken en is wellicht ook de knapste woning die Roger De Winter ontworpen heeft. Het was bovendien een van zijn eerste vrijstaande woningen, na een periode van baanbrekende rijhuizen in Vilvoorde (aanvankelijk met Paul-Emile Vincent, nadien met Lucien Engels). Voor de eerste keer kon hij, vrij van stedelijk keurslijf of samenwerkingsverband, andere registers opentrekken, op een royaal perceel langs het kanaal Leuven-Mechelen.

De vrijheid die door de situatie en door de opdrachtgevers geboden werd, heeft niet tot willekeur geleid, de architectuur is een grandioze evenwichtsoefening, in al haar aspecten. Evenwicht van rust en dynamiek, van open en gesloten, van afschermen en binnendringen, vlak- en dieptewerking, ruw en glad. Het lessenaarsdak bijvoorbeeld: de flauwe helling is niet zichtbaar aan de straatzijde maar is bepalend voor de zwier van het volume, de geometrische opzet van zij- en achtergevels, de beleving van het interieur. Of ook: het ‘inpandige’ terras op de begane grond en de daarmee contrasterende, uitkragende rondgang op de verdieping: aanleiding tot een prachtige dialoog tussen een slanke zuilenrij en een traps verbrede kolom. Het spel van lijnen, vlakken en materialen is buitengewoon subtiel. Maar De Winter durft ook brutaal te zijn, getuige de oplossing voor de afwatering van het dak, even simpel als theatraal. Het ontwerp getuigt van het raffinement en de precisie die hem eigen waren maar ook van zijn absolute (en altijd intact gebleven) geloof in de mogelijkheden van de architectuur om een stimulerend wonen mogelijk te maken.

De woning beantwoordt hierdoor aan verscheidene waardebepalingen van het naoorlogs erfgoed: de architectuurhistorische waarde van het werk in zijn historische context en in het oeuvre van de architect, de artistieke waarde van finesse van het ontwerp in al zijn elementen, de landschappelijke waarde van de inplanting van de woning op het perceel, de stedenbouwkundige waarde als representatief voor de stedenbouwkundige ontwikkeling van die jaren, de technische waarde door het gebruik van toen zeer hedendaagse materialen. De recente wijzigingen hebben de essentiële kwaliteiten van interieur en exterieur niet aangetast; ze zijn omkeerbaar zodat het gebouw nog altijd naar zijn oorspronkelijke vorm kan worden teruggebracht. 

Roger De Winter studeerde architectuur aan het Hoger Architectuurinstituut Sint-Lucas te Brussel (1940-1944), en het Institut supérieur des arts décoratifs La Cambre (1944-1947). Hij maakte deel uit van het atelier Victor Bourgeois en volgde een cursus stedenbouw onder leiding van toonaangevend architect Jean Jules Eggericx en urbanist en landschapsarchitect René Pechère. Zijn samenwerkingen met CIAM-lid Paul-Emile Vincent, en mede-cambrien Lucien Engels waren invloedrijk voor zijn architectuur projecten. Hij was daarnaast ook actief als voorzitter van de Vlaamse Architectuurvereniging, vandaag gekend als het NAV. Hij werkte als freelancer ook voor de meubelfabriek E.M.Y, samen met Belgisch kunstenaar en designer Jean Baterburg. Dit verklaart de fijngevoeligheid en kwaliteit van het interieur in de woning. Hij ontving de médaille d’Or de l’Expo 58 voor het project. Daarnaast, zijn er maar liefst 18 woonprojecten van hem terug te vinden op de inventaris van het Agentschap Onroerend Erfgoed, en vijf op de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 

Zo ook maakte Vilvoorde een wandelbrochure langsheen woningen van Roger De Winter (en Lucien Engels). De gekoppelde publicatie Vilvoorde. Staalkaart van moderne architectuur. Roger De Winter en Lucien Engels (1950-1960), is een studie en inventaris van hun toonaangevende naoorlogse architectuur. In de publicatie La Cambre a 60 ans (Les Cahiers de La Cambre Architecture 4, Patrick Burniat en Paul-Emile Vincent (ed.), ISAE-La Cambre, Brussel, 1987) krijgt Roger De Winter twee bladzijden, en wordt de woning Vaeck paginagroot geïllustreerd. 

Het is onaanvaardbaar dat architectuur van dergelijk kwaliteitsniveau zonder de minste omhaal voor de sloopkogel wordt bestemd. Het gemeentebestuur van Zemst-Hofstade maakt er (voorlopig) geen bezwaren tegen – nota bene Hofstade, de gemeente die zich kan beroemen op interbellum-erfgoed van de hoogste kwaliteit. 

Daarom vraagt Docomomo België aan het Gemeentebestuur dat de slopingsvergunning dd 20 februari 2023 zo snel mogelijk ongedaan wordt gemaakt.