(NL) Open brief Docomomo.be over sloop Albert gebouw van Stynen & De Meijer

OPEN BRIEF
Standpunt van DOCOMOMO België over sloop Albert Gebouw te Kessel-Lo

Aangenaam verrast waren wij toen de Blauwe Zaal van deSingel op 11 oktober 2018 volliep voor de openingsavond van de tentoonstelling “Léon Stynen, architect”. Dat Stynen onder architecten welgekend was, wisten we. Maar dat zijn werk vandaag zo’n breed publiek aanspreekt, was nieuw voor ons.

Minder aangenaam verrast waren wij bij het lezen in de pers dat de huisvestingsmaatschappij Dijledal de intenties heeft om de Albertbuilding in Kessel-Lo te slopen. In 1971 werd deze unieke sociale woontoren van Léon Stynen en Paul De Meyer al vermeld in het eerste naslagwerk van de na-oorlogse architectuur: “Bouwen in België 1945-1970”.

Dijledal organiseerde een wedstijd. Het ontwerp van Stéphane Beel Architects kwam als winnaar uit de bus. Stéphane Beel, de intellectuele opvolger van Stynen, de architect die Stynen’s levenswerk deSingel succesvol de 21ste eeuw binnenloodste: wat een overwinning! Neen, afbraak, helaas.

Inzendingen die inzetten op behoud met renovatie werden opzijgeschoven om plaats te maken voor een nieuwbouw “in de geest van Stynen”. Hoe geestig het nieuwe ontwerp ook mag zijn: de tijden zijn veranderd. Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck verwoordde het zo in De Standaard: “Het moet niet gerestaureerd worden als een Lam Gods. Dan wordt het peperduur en elitair. Maar het gebouw van Stynen neerhalen en nieuwe sociale woningen in de plaats zetten, dat is zonde.”

Docomomo.be-excursion on 10.11.2018

De basisopdracht van een huisvestingsmaatschappij is om kwaliteitsvolle en betaalbare huisvesting te realiseren. Anderzijds heeft zij de plicht haar patrimonium als een goede huisvader te beheren. Niet of maar en. Een organisatie moet natuurlijk ook gronden ter beschikking hebben. Niet eenvoudig in ons – ook administratief – versnipperde landschap vandaag. Ook de huidige comfortnormen voor sociale woningen zorgen ervoor dat renovatie een verhaal van complexe parameters wordt.
Wie het dossier van deze wijk en de bijdrage van Stynen & De Meyer grondig bestudeert, kan vaststellen dat er reeds een piste werd aangereikt. Zij voorzagen een tweede, hoog volume parallel aan de gerealiseerde Albertbuilding. Volgens het bestuur van DOCOMOMO België werd deze optie niet voldoende onderzocht.
De keuze voor een tweede gebouw op dezelfde site heeft meer dan één voordeel. Naast het ecologische aspect van het circulaire bouwen, wordt er geen tijd verloren met afbraak. Er kan meteen gebouwd worden.
Het belangrijkste argument is sociaal van aard. Iets waar sociale huisvestingsmaatschappijen – zo menen wij toch – voor open zouden moeten staan. Bewoners zouden maar eenmaal (in plaats van tweemaal) moeten verhuizen. Zonder dat hun voormalige woonst wordt gesupprimeerd, alsof het nooit iets betekende. Zonder dat de sociale cohesie van de wijk wordt verbroken.
Bovendien is er dan tijd en ruimte om de Albertbuilding verder te bestuderen en herbestemmingsmogelijkheden te onderzoeken in een dynamische, internationale studentenstad als Leuven met zijn Erasmusstudenten, gastprofessoren, onderzoekers, en jonge starters. De sociale mix van de wijk zou er zelfs op vooruitgaan.

DOCOMOMO stuurde in mei en opnieuw in augustus een brief naar Huisvestingsmaatschappij Dijledal, Stadsbestuur Leuven en organisatie Stad & Architectuur. Hierop kwam geen reactie. Daarom deze OPEN BRIEF! Ook op de vraag naar de argumenten om het gebouw te slopen aan architect Stéphane Beel kwam geen antwoord.

Rechtzetting: Stad Leuven heeft op 29 augustus 2019 per brief laten weten dat ze bij hun standpunt blijven en dus instemmen met de afbraak en een vervangende nieuwbouw.

Zie hieronder het fragment uit hun brief:

publicatie “Léon Stynen. A Life of Architecture (1899-1990)”

Wij stellen voor dat de personen bevoegd in dit dossier deze maand in BOZAR een bezoek brengen aan EU Mies Award 2019, de tentoonstelling over de officiële architectuuronderscheiding van de Europese Unie.

Het bureau Lacaton & Vassal kreeg de Mies van der Rohe Award voor de renovatie van 530 wooneenheden in Bordeaux. Met als basisfilosofie “never demolish, never remove or replace, always add, transform & reuse” transformeerden zij reeds verschillende naoorlogse sociale woontorens waarbij de bewoners tijdens de werken zelfs niet moesten verhuizen. In 2020 komt EU Mies Award 2019 ook naar Leuven. Het zou onverantwoord zijn “het” voorbeeld van renovatie te tonen en gelijktijdig het Albert-gebouw te slopen.

De burger verdient beter. De tentoonstellingen “Léon Stynen, een architect” en “EU Mies Award 2019” werden niet vrijblijvend mogelijk gemaakt door de belastingbetaler. Wij verwachten dan ook dat een publieke bouwheer de waarde van zijn patrimonium, alsook recente inzichten om hier mee om te gaan, au sérieux neemt. Laat ons de geest van Stynen weer van zijn dwaalspoor afbrengen.

DOMOMOMO België, een onderdeel van DOCOMOMO Internationaal met afdelingen in geheel de wereld, pleit om het gebouw van Stynen en De Meyer niet te slopen en de piste te volgen die wij hierboven formuleerden. Wij verwijzen ook naar de website van DOCOMOMO België en de website van DOCOMOMO Internationaal.

Namens het voltallige bestuur van Docomomo België

Lees ook:
(NL) Standpunt Docomomo.be over sloop Albert gebouw van Stynen & De Meijer (20/05/2019)
(NL) Albertbuilding van Léon Stynen met sloop bedreigd (03/05/2019)
(NL/EN) Koning Albert Building Threatened with Demolition